دارابگرد

دارابگرد در تاریخ

در عهدنامه صلح میان حسن بن علی و معاویه تنها خراج این شهر به امام حسن واگذار شده است. این مساله نشان از اهمیت این شهر در آن روزگار دارد. با مراجعه به کتاب دست نوشته شهر من داراب به قلم حسین آزما مطالب زیادی در مورد یکی از قدیمیترین شهرهای کشور باستانی ایران می توان بدست آورد. درفاصله 6کیلومتری شهرفعلی داراب آثارشهرتاریخی دارابگردنخستین پایتخت سلسله ساسانیان ویکی ازقدیمی‌ترین شهرهای ایران باستان قراردارد. این شهرکه قدمت آن به عصر هخامنشیان می رسد درمیان دشت وسیع و حاصلخیز هشیوار به دلیل شرایط امنیتی آن زمان واهمیت شهر به صورت مدور بنا گردیده است وازاین جهت در ردیف اولین شهرهای مدور داخل فلات ایران محسوب می گردد. پیرامون شهردیوار مخروطی عظیمی از گل رس و سنگ و ملاط آهک ساخته شده که ارتفاع آن به بیش از10متر می رسد این دیوار درطول زمان دچار فرسایش شده وارتفاع آن اکنون به حدود 7 متر می رسد وجود ماده چسبنده ای درمیان ملاط و گل به کار رفته در دیوار سبب شده با گذشت بیش از 2600 سال این دیوار با تخریب کم پابرجا واستوار باقی بماند. پشت دیوار خندق بذرکی برای حفاظت بیشتر از شهر ایجاد نموده بودند که دسترسی به شهر را در مواقع خطر بسیار مشکل می‌کرده‌است. عمق این خندق بیش از 10 متر و عرض آنحدود50 متر بوده‌است که این قسمت نیز دچار فرسایش شده‌است این خندق پیوسته مملو ازآب بوده و به گفته مورخین متقدم درآن گیاهانی بوده که به دورپای افرادی که واردخندق می شده‌اند می پیچیده ومانع از شنا کردن آنها می شده است آب موردنیاز خندق از رودخانه‌های اطراف از جمله رود بال تامین می‌شده است. اختصاصی از سایت داراب شناسی] شهر باستانی دارابگرد از بناهای متعلق به عهد هخامنشیان، با قدمتی حدود 2500 سال، در هفت کیلومتری جنوب غرب شهر فعلی داراب در نزدیکی جاده داراب- فسا، در مجاورت روستای جمسی و مدفن منسوب به دحیه بن مظفر بن فروه (دحیه کلبی) از یاران نزدیک و مشهور پیامبر اسلام (ص) واقع است. دارابگرد دارای معماری خاص آن دوران به صورت مدور و با تاثیر از اردوگاه های نظامی حکومت آشور بنا شده و بنا به مقتضیات زمانه محصور در دیواره ای سراسر گلی به طول تقریبی 6400 متر با باروها، برجک ها، دروازه ها و پل های متحرک بوده و کانالی پر از آب به عرض متوسط 30 متر و عمق 4 الی 5 متر آن را احاطه می کرده و شعاع آن برابر با 1020 متر و دارای مساحت اندکی بیش از 32 کیلومتر مربع بوده است.
مطابق روایات افسانه ای آنچنان که در منابع متعدد از جمله تاریخ طبری و شاهنامه فردوسی آمده بنای شهر، توسط داراب از نوادگان اسفندیار پهلوان نامدار شاهنامه انجام گردیده است. با مطابقت تاریخ افسانه ای با تاریخ واقعی، احداث دارابگرد توسط داریوش اول (522 تا 486 قبل از میلاد) یا داریوش دوم پسر اردشیر اول (424 تا 404 قبل از میلاد) صورت گرفته است. در قرون اخیر مطابق کاوش ها و تحقیقات باستان شناسی توسط ایران شناسانی نظیر «گیرشمن» احداث دارابگرد را به زمان اشکانیان مربوط دانسته اند که با تلفیق آن چه در متون قدیمی در مورد احداث این شهر آمده و در نظر گرفتن نظریات گیرشمن (ایران از آغاز تا اسلام ص 325 و 324) می توان پنداشت نطفه اولیه شهر به صورت پادگان نظامی و شهری کوچک به عنوان محل نگهداری اسرای روم، در زمان هخامنشیان به وجود آمده ولی در دوران اشکانیان گسترش یافته و با احداث تاسیسات جدید به صورت شهری بزرگ و پررونق درآمده باشد. اما اوج اهمیت و رونق دارابگرد به دوران ساسانیان مربوط می گردد. در اواخر عهد اشکانی به هنگام پادشاهی اردوان پنجم، حکمران دارابگرد اردشیر بابکان بودکه کار خود را از این شهر آغاز نمود و سر به شورش برداشت و سرانجام با شکست اردوان عنوان پادشاهی یافت و امپراطوری ساسانی را بنیان نهاد. در زمان ساسانیان امپراطوری پهناور ایران به چهار ایالت مهم تقسیم شده بود که در راس هر ایالت یک سپهبد قرار داشت. این ایالات عبارت بودند از:

1 -ایالت خراسان شامل نیشابور، هرات، مرو و ... حاکم این ایالت را سپهبد خراسان می گفتند.
2-ایالت قهستان شامل طبرستان، ری، قزوین، زنجان و آذربایجان که حاکم آن را سپهبد آذربایجان می نامیدند.
3-ایالت فارس و کرمان که شهرهای آن استخر، کازرون، فسا، دارابگرد و ... بود و حاکم آن را سپهبد فارس می گفتند.
4-ایالت عراق که 48 ناحیه در امتداد رودخانه فرات داشت و حاکم آن را سپهبد مغرب می نامیدند (تاریخ یعقوبی ص 21.
چنان که مشخص است در این دوران ایالت فارس از تقسیمات چهارگانه امپراطوری به شمار می رفت و به دلیل وسعت زیاد و توجه به این مورد که از دیرباز مرکز مهم دیانت زرتشتی بود و جایگاه پادشاهان سر سلسله دودمان ساسانی به شمار می آمد، حائز اهمیت فراوان بود و بدین لحاظ از ایالات مهم کشور محسوب می گردید و تا مدت ها پایتخت پادشاهان این سلسله در آن قرار داشت. در ترجمه تاریغ یعقوبی آمده است: مرکز پادشاهان پارس -در آغاز سلطنت اردشیر بابکان- استخر از استان فارس بود. سپس پادشاهان پیوسته جابجا می شدند تا انوشیروان پسر قباد پادشاهی یافت و در مدائن فرود آمد و آن جا پایتخت گردید. (تاریخ یعقوبی ص 21

دروادی دل نوشته ها

جستجو

مجیدآگاه.

یادداشت ها.

جستجو

مجیدآگاه.

یادداشت ها.

بایگانی.